English
Bez wody drzewa nie byłyby w stanie przetrwać i wzrastać. Po wycince i obróbce tartacznej surowiec nie potrzebuje jej już więcej i jest poddawany złożonemu procesowi suszenia. Zanim z tarcicy powstaną meble, przechodzi ona restrykcyjne kontrole jakości, w tym analizę zawartości wody. Jaka powinna być wilgotność drewna do produkcji mebli? Przedstawiamy miniporadnik.
Wilgotność drewna na meble – jakie ma znaczenie?
Zanim mebel uzyska określony kształt, producent dokładnie selekcjonuje surowiec i poddaje go skrupulatnej ocenie. Do obróbki w zakładach stolarskich trafia wyłącznie materiał starannie wysuszony, niewypaczony i zdrowy. Stan drewna ma bowiem decydujący wpływ zarówno na sam proces produkcyjny, jak i na jakość, trwałość, funkcjonalność oraz estetykę otrzymywanych produktów: stołów, łóżek, krzeseł czy szaf.
Poziom wilgotności drewna przekłada się na jego walory użytkowe drewna i zdolność przystosowania się do warunków otoczenia. Przesuszona tarcica staje się łamliwa, pęka i kruszeje, a zbyt wilgotna ulega deformacjom, paczeniu oraz atakom grzybów. Surowiec starannie wysuszony oraz odpowiednio magazynowany łatwiej poddaje się obróbce i lepiej dostosowuje się do zastanej wilgotności powietrza.
Jaka powinna być wilgotność drewna na meble?
Różne rodzaje drewna mają inną, procentową zawartość wody – najwięcej płynów jest w miękkim bielmie, mniej zaś w twardzieli, czyli warstwie wewnętrznej. Wilgotność drewna ulega nieustannym zmianom wraz z porami roku, jest ona inna latem i zimą, inaczej rozkłada się też w poszczególnych partiach drzewa, w pniu lub gałęziach korony. Czy istnieje więc jedna, uśredniona wartość poziomu wilgotności drewna na meble?
Surowiec, przeznaczony do produkcji mebli nie powinien mieć więcej niż 12% wilgotności. Stolarze i rzemieślnicy, zajmujący się wyrobem mebli do użytku wewnętrznego, wybierają drewno o wilgotności na poziomie 7-10% (ostateczna wartość ma ścisły związek z gatunkiem drzewa oraz jego zdolnością do wchłaniania wody). W przypadku płyt drewnopochodnych dopuszczalne wskaźniki wilgotności określa polsko-europejska norma PN-EN 322:1999 i kształtują się one w przedziale od 4 do 11% dla płyt MDF. Drewnopochodne płyty wiórowe surowe, przygotowywane dla branży meblowej, mają natomiast wilgotność do 13%.
Czym jest higroskopijność drewna?
Wilgotność drewna ma ścisły związek z jego higroskopijnością. Czym jest higroskopijność? Pojęcie to oznacza chłonność surowca, to znaczy jego zdolność do pochłaniania wilgoci z zewnątrz. Wysuszone drewno absorbuje parę wodną z otoczenia, a gdy jest mokre – samo ją uwalnia, by dopasować się do panujących warunków. Ten naturalny mechanizm sprawia, że drewniane włókna są bardziej żywotne i odporne na uszkodzenia.
Gatunki drewna, stosowane do wyrobu mebli, na przykład: dąb, sosna lub buk, na swój sposób chłoną wilgoć z otoczenia. Nawet po wysuszeniu zachowują tę wyjątkową zdolność, co może powodować ich puchnięcie i paczenie w pomieszczeniach o bardzo wysokiej wilgotności. Odwrotnie dzieje się zaś wtedy, gdy we wnętrzach występuje przesuszone powietrze – drewno stopniowo kurczy się i uwalnia resztki pozostałej w nim wilgoci.
Narzędzie do pomiaru wilgotności drewna
Do mierzenia wilgotności drewna służą manualne mierniki elektroniczne, nazywane wilgotnościomierzami lub higrometrami. Są to niewielkie urządzenia, zasilane bateriami, z wyświetlaczem cyfrowym LCD lub skalowym, które w ciągu kilku sekund wskazują procentową zawartość wody na wybranym odcinku tarcicy. Mierniki mają w pakiecie szczegółową instrukcję, zawierającą tabele oraz normy wilgotności dla różnych materiałów. Pomiaru można dokonać na 2 sposoby:
- bezinwazyjnie – za pomocą zewnętrznej sondy (urządzenie wykorzystuje zjawisko fal elektromagnetycznych),
- inwazyjnie, przy użyciu dwóch ostro zakończonych elektrod o długości około 1-1,2 cm, wbijanych w poprzek włókien kawałka drewna.
Wilgotnościomierze różnią się zakresem funkcji oraz precyzją pomiarów. Na polskim rynku dostępne są mierniki dla majsterkowiczów i profesjonalistów, kalibrowane według popularnych rodzajów drewna i ich twardości. Współczesne higrometry są wielofunkcyjne i służą zwykle zarówno do badania poziomu wilgotności tarcicy przeznaczonej do produkcji mebli, jak i materiałów budowlanych oraz papieru.