Gatunki drewna i ich właściwości

Drewno jest znanym i cenionym na całym świecie surowcem o szczególnych właściwościach oraz wszechstronnym zastosowaniu. Są gatunki iglaste i liściaste, twarde oraz miękkie, z których korzystają zarówno rzemieślnicy, jak i budowniczy czy producenci. Jakie są popularne rodzaje polskiego oraz egzotycznego drewna? Które właściwości decydują o wartości i przeznaczeniu tego naturalnego surowca?

Jakie właściwości ma drewno?

Drzewa towarzyszą człowiekowi od dzieciństwa. Bardzo wcześnie odkrywamy ich specyficzny zapach i kolor. Bawiąc się gałązką, obserwujemy, że może ona być mniej lub bardziej twarda i elastyczna. Nieświadomie poznajemy więc podstawowe właściwości drewna, czyli:

• barwę,
• zapach,
• gęstość,
• wilgotność,
• twardość,
• podatność na skurcz, cięcie, wyginanie lub przenikanie cząsteczek wody.

Najdroższe na rynku jest drewno twarde, zdrowe, pozbawione krzywizn, odporne na zmienne warunki otoczenia: temperaturę, wilgotność oraz nasłonecznienie. Cechy, które decydują o wartości tego surowca, to także: niepowtarzalny układ słojów, unikalna kolorystyka lub łatwość obróbki – cenione zwłaszcza w branży meblowej i dekoracyjnej.

Popularne, polskie gatunki drewna i ich zastosowanie

W Polsce istnieje wiele gatunków drzew iglastych i liściastych. Oto lista najczęściej spotykanych rodzajów, ich główne właściwości oraz możliwe zastosowania:

1. Dąb szypułkowy – jeden z najbardziej szlachetnych i rozpoznawalnych gatunków liściastych, bardzo twardy, odporny na uszkodzenia, służy do wyrobu mebli, paneli i klepek podłogowych oraz konstrukcji budowlanych.
2. Modrzew europejski – drewno iglaste o jasnej barwie, po kilku latach zyskuje bursztynowy odcień, ma wyraźnie zaznaczoną linię słojów, doskonały do budowy domów (stropy, dachy), tarasów, mebli, elementów statków i stolarki okienno-drzwiowej.
3. Sosna – gatunek iglasty, jasne, miękkie drewno o intensywnym, żywicznym zapachu, przeznaczone do wyrobu papieru, stempli budowlanych, mebli.
4. Klon – drewno łatwe w obróbce, ma finezyjny układ słojów, dlatego chętnie sięgają po nie producenci luksusowych mebli, dekoracji, zabawek i oklein.

Inne, znane i cenione krajowe gatunki drewna to:

1. Buk europejski – drewno jasne, łatwe w obróbce, szybko wchłania wilgoć z otoczenia, dobre do wyrobu mebli wewnętrznych oraz desek podłogowych.
2. Brzoza – miękkie, elastyczne drewno w kolorze żółtym, stosowane w meblarstwie, branży posadzkarskiej, produkcji papieru i sklejek.
3. Lipa – drewno o jasnym odcieniu, bardzo miękkie, doskonałe do obróbki, ma zastosowanie w meblarstwie oraz rzeźbiarstwie.
4. Olcha – ciemniejące drewno, łatwopalne i podatne na obróbkę, dobre jako budulec do sauny, wyrobu mebli, produkcji opału oraz instrumentów muzycznych.

Egzotyczne rodzaje drewna i ich zastosowanie

Dużym zainteresowaniem inwestorów i osób prywatnych z całego świata cieszą się gatunki drewna orientalnego. Wyróżnia je niespotykana kolorystyka, twardość oraz wytrzymałość mechaniczna, co wpływa na wysoką cenę egzotycznego surowca. O jakim drewnie mowa? Chodzi o gatunki niedostępne w chłodnym klimacie umiarkowanym, takie jak:

1. Heban: od setek lat uznawany za towar luksusowy, to drewno bardzo twarde, a jednocześnie podatne na obróbkę (cięcie, polerowanie, grawerowanie, toczenie), służy najczęściej do wyrobu mebli, przedmiotów ozdobnych codziennego użytku, rzeźb.
2. Bambus: jasne lub jasnobrązowe drewno, bardzo elastyczne i odporne na uszkodzenia oraz przenikanie pary wodnej, sprawdza się jako surowiec do produkcji naczyń, mebli, łodzi, materiałów podłogowych.
3. Cedr kanadyjski: gatunek drewna iglastego, który zyskuje w Polsce coraz większą popularność ze względu na walory dekoracyjne, lekkość, odporność na uszkodzenia oraz wilgoć, służy do wyrobu desek elewacyjnych, elementów konstrukcyjnych saun lub podbitek dachowych.

Wilgotność i higroskopijność drewna decydują o przeznaczeniu surowca

Do najważniejszych właściwości drewna należy poziom jego wilgotności oraz higroskopijność, czyli zdolność wchłaniania wody z powietrza. Najtrwalsze gatunki drewna, takie jak: modrzew lub dąb, po wysuszeniu i przetworzeniu na budulec lub meble służą wiele lat w niezmienionym kształcie. Drewno miękkie, o małej gęstości, jak lipa czy kasztanowiec, szybko przepuszcza wodę, łamie się, gnije i wypacza.

W procesach produkcyjnych i selekcji materiałów, takich jak drewno, tarcica, trociny i zrębki, nieocenioną rolę odgrywają wilgotnościomierze – narzędzia pomiarowe do sprawdzania procentowej zawartości wody w surowcach. Dzięki tym ręcznym miernikom można w kilka sekund sprawdzić, jaka jest wilgotność drewna i zdecydować o jego przeznaczeniu.